Cách nghiệm thu cốt thép trước khi đổ bê tông

Trong quy trình thi công phần thô, giai đoạn quan trọng nhất quyết định sự bền vững của ngôi nhà chính là lúc trước khi xe bồn bê tông đến: Giai đoạn nghiệm thu cốt thép. Đây là "thời điểm vàng" để phát hiện và sửa chữa các lỗi kỹ thuật. Bởi lẽ, một khi bê tông đã đổ xuống và đông cứng, mọi sai sót về sắt thép bên trong đều trở thành "sự đã rồi", việc khắc phục sẽ vô cùng tốn kém và ảnh hưởng đến kết cấu.

Tuy nhiên, hầu hết các chủ nhà đều cảm thấy bối rối trước ma trận sắt thép chằng chịt. Làm sao biết thợ làm đúng hay sai? Sắt có bị ăn bớt không? Bài viết này, dựa trên kinh nghiệm thực tế của Xây Dựng Kim Anh, sẽ trang bị cho bạn kiến thức và các bước kiểm tra sắt thép xây dựng một cách bài bản, dễ hiểu nhất.

Kiểm tra chủng loại và đường kính thép

Bước đầu tiên và cơ bản nhất trong quá trình nghiệm thu cốt thép là xác minh vật liệu đầu vào. Bạn cần cầm trên tay bản vẽ thiết kế kết cấu (thường là bản vẽ chi tiết dầm, cột, sàn) và đối chiếu thực tế.

Tham khảo ngay cách đọc bản vẽ xây dựng ngay trong 10 phút

Xác minh thương hiệu thép

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại thép, từ các thương hiệu uy tín (Việt Nhật, Pomina, Hòa Phát) đến các loại thép tổ hợp, thép gia công kém chất lượng.

• Cách kiểm tra: Quan sát logo dập nổi trên thân thanh thép. Ví dụ, thép Việt Nhật thường có hình bông mai, thép Pomina có hình quả táo, thép Hòa Phát có 3 dấu tam giác hoặc chữ HOAPHAT.

• Lưu ý: Tuyệt đối không chấp nhận các loại thép không rõ nguồn gốc hoặc thép đã bị gỉ sét nặng (gỉ vảy bong tróc) đưa vào công trình.

Kiểm tra đường kính

Việc nhà thầu "rút ruột" công trình thường diễn ra tinh vi ở khâu này, ví dụ thay thế thép D18 bằng D16, hoặc dùng thép "âm" (đường kính nhỏ hơn quy chuẩn).

• Cách kiểm tra: Sử dụng thước kẹp (ngàm kẹp) để đo đường kính thực tế.

• Kinh nghiệm thực tế: Khi đo thép có gân, bạn cần phân biệt rõ đường kính danh nghĩa và đường kính thực tế. Một số loại thép cán "âm" có thể hụt từ 0.5mm - 0.8mm so với tiêu chuẩn. Nếu độ hụt vượt quá sai số cho phép của nhà sản xuất, bạn có quyền yêu cầu thay thế để đảm bảo khả năng chịu lực.

Kiểm tra vị trí nối thép

Đây là phần kỹ thuật chuyên sâu mà nhiều thợ tay ngang thường làm sai, và cũng là điểm mấu chốt để đánh giá năng lực của đơn vị xây nhà phần thô. Cốt thép không dài vô tận (thường dài 11.7m), nên việc nối thép là bắt buộc. Tuy nhiên, nối ở đâu mới là đúng?

Nguyên tắc "miền chịu lực"

Thép chịu lực (thép chủ) không được phép nối tại vị trí chịu ứng suất lớn nhất.

• Đối với dầm:

  • Thép lớp trên (chịu mô-men âm): Tránh nối ở gối (vị trí cột). Nên nối ở giữa nhịp.

  • Thép lớp dưới (chịu mô-men dương): Tránh nối ở giữa nhịp. Nên nối ở gần gối (cách cột khoảng 1/4 nhịp dầm).

• Đối với cột: Vị trí nối thường là ở chân cột (ngay trên mặt sàn), nhưng tốt nhất nên nối so le (thanh ngắn, thanh dài) để tránh tập trung mối nối tại một mặt cắt.

Tiêu chuẩn nối thép (Chiều dài đoạn nối)

Mối nối quá ngắn sẽ không đảm bảo truyền lực, mối nối quá dài gây lãng phí.

• Quy chuẩn: Chiều dài đoạn nối chồng tối thiểu thường là 30d - 40d (trong đó d là đường kính thanh thép).

  • Ví dụ: Thép D18, chiều dài đoạn nối tối thiểu = 30 x 18 = 540mm (54cm).

• Tỷ lệ nối: Không được nối quá 50% số lượng thanh thép trên cùng một mặt cắt ngang. Các mối nối phải được bố trí so le nhau.

Tham khảo ngay quy trình thi công chuẩn kỹ thuật và báo giá chi tiết tại: Dịch vụ xây nhà phần thô

Kiểm tra khoảng cách đai và cách buộc kẽm

Đai thép (thép đai) đóng vai trò giữ định vị khung cốt thép và chịu lực cắt. Một sai lầm phổ biến là rải đai "đều tăm tắp" từ đầu đến cuối dầm mà không quan tâm đến vùng chịu lực cắt lớn.

Khoảng cách đai thép (a)

Trong bản vẽ thường ký hiệu là Ø6a100/200 hoặc Ø8a150. Điều này có nghĩa là gì?

• Vùng gần gối (gần cột): Lực cắt lớn nhất, nên đai phải dày hơn (thường là a100 - cách nhau 10cm). Đoạn này thường kéo dài 1/4 chiều dài dầm tính từ mép cột.

• Vùng giữa dầm: Lực cắt nhỏ hơn, đai có thể thưa hơn (thường là a150 hoặc a200 - cách nhau 15-20cm).

Khi nghiệm thu cốt thép, bạn hãy cầm thước đo thử một vài đoạn ngẫu nhiên. Nếu thấy thợ buộc đai a200 toàn bộ dầm (cả vị trí sát cột) thì cần yêu cầu bổ sung ngay.

Quy cách buộc kẽm

• Mọi giao điểm giữa thép chủ và thép đai đều phải được buộc chặt bằng kẽm ly (kẽm 1 ly).

• Mối buộc phải chắc, không được để cốt thép xô lệch khi thợ đi lại bên trên hoặc khi đầm dùi bê tông hoạt động.

• Lưu ý: Các móc đai phải được bẻ chéo 135 độ (móc chống động đất) thay vì bẻ vuông 90 độ, để tăng cường độ bám vào bê tông.

Tầm quan trọng của cục kê bê tông

Một chi tiết nhỏ nhưng thường bị bỏ qua, dẫn đến tình trạng "cháy thép" (thép lòi ra ngoài, bị gỉ sét) sau vài năm sử dụng, đó là cục kê bê tông.

Tại sao không nên kê bằng đá hay gạch vỡ?

Nhiều tốp thợ lười biếng thường nhặt gạch ống vỡ hoặc đá xanh 4x6 để kê sàn/dầm. Đây là sai lầm nghiêm trọng!

• Gạch vỡ: Hút nước mạnh, làm cốt thép bị mất nước xi măng, lâu ngày dẫn đến thấm nước từ ngoài vào gây gỉ sét cốt thép.

• Đá: Dễ trượt, không đồng đều kích thước, làm thép bị xô lệch khi đổ bê tông.

Giải pháp chuẩn: Cục kê bê tông đúc sẵn

Trong quá trình nghiệm thu cốt thép, bạn bắt buộc phải yêu cầu nhà thầu sử dụng cục kê bê tông mác cao (thường có hình chữ H hoặc hình đa năng).

• Tác dụng: Đảm bảo "lớp bê tông bảo vệ" cốt thép đúng độ dày quy định (thường là 1.5cm - 2cm với sàn, 2.5cm - 3cm với dầm/cột).

• Lớp bảo vệ này ngăn oxy và độ ẩm tiếp xúc với thép, giúp ngôi nhà bền vững theo thời gian.

• Mật độ kê: Đảm bảo khoảng 4-5 viên/m2 đối với sàn để thép không bị võng khi đi lại.

Bảng danh sách nghiệm thu tải

Để thuận tiện cho Quý khách hàng trong việc giám sát, dưới đây là bảng tóm tắt các hạng mục cần kiểm tra:

Hạng mục kiểm tra	Tiêu chuẩn / Yêu cầu kỹ thuật	Lưu ý đặc biệt
Vệ sinh	Cốt thép sạch sẽ, không dính bùn đất, dầu mỡ, không gỉ vảy.	Cần xịt rửa sạch cốp pha trước khi rải thép.
Chủng loại	Đúng thương hiệu, đúng đường kính (D) theo thiết kế.	Kiểm tra logo dập nổi và dùng thước kẹp đo.
Nối thép	Chiều dài nối 30D - 40D. Không nối >50% tại 1 mặt cắt.	Tránh nối tại vị trí chịu lực lớn nhất (gối/nhịp).
Thép đai	Đúng khoảng cách (a100/150/200). Móc bẻ 135 độ.	Đai phải dày hơn ở vị trí 1/4 đầu dầm/cột.
Cục kê	Sử dụng cục kê bê tông mác cao (con kê).	Tuyệt đối không dùng gạch vỡ, đá 1x2.
Độ ổn định	Khung thép buộc chặt, đi lên không bị xô lệch, rung lắc mạnh.	Kiểm tra kỹ các nút giao dầm - cột.

Công tác nghiệm thu cốt thép đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiến thức chuyên môn nhất định. Việc bỏ qua một lỗi nhỏ hôm nay có thể phải trả giá bằng sự an toàn của cả gia đình ngày mai. Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết trên, bạn đã có đủ tự tin để giám sát ngôi nhà của mình.

Tuy nhiên, cách tốt nhất để đảm bảo chất lượng công trình vẫn là lựa chọn một nhà thầu uy tín, có quy trình giám sát nội bộ chặt chẽ (Danh sách kiểm tra chéo giữa kỹ sư và cai thợ) như Xây Dựng Kim Anh. Chúng tôi cam kết thi công đúng bản vẽ, đúng chủng loại vật tư và minh bạch trong mọi khâu nghiệm thu.

Nếu bạn đang cần tư vấn về kỹ thuật hoặc tìm kiếm một đơn vị thi công tận tâm, hãy liên hệ ngay với chúng tôi:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN THIẾT KẾ XÂY DỰNG KIM ANH

• Địa chỉ: 98/5 Nguyễn Thị Đẹt, Ấp 25, Xã Đông Thạnh, TP Hồ Chí Minh

• Hotline/Zalo: 0974 776 305 – 0966 289 559 – 0987 244 305

• Email: xaydungkimanh@gmail.com

• Website: www.xaydungkimanh.com